Kansen terpen- en wierdenland voor ondernemers

Voorafgaand aan de wierdemiddag in Warffum kwamen zo’n 25 toeristisch ondernemers uit Noord-Groningen bij elkaar. Samen spraken ze over de commerciële kansen die de ‘verhalen’ van het terpen- en wierdengebied hun bieden. “Als UNESCO-werelderfgoed staat het waddengebied in een rijtje met de Grand Canyon en de Chinese Muur”, begon overall-projectleider Karin Sjoukes de ochtend veelbelovend.

Dat de verhalen van het terpen- en wierdenlandschap bijzonder zijn, vertelt ook Jeroen Wiersma. Als landschapshistoricus helpt hij, samen met archeoloog Gerard Aalbersberg, de verhalen van het gebied naar boven te halen. Wiersma rondde onlangs zijn onderzoek in Warffum af.

Laagdrempelig houden

In zijn lezing over de landschapshistorie illustreert Wiersma met een aantal basale vragen hoe uniek en interessant dit gebied is. Ook voor toeristen. Hoe leefde men op terpen voordat er dijken waren? Wat bouwde men op wierden voordat er kerken kwamen? En waarom is de wierde van Warffum zo groot en die van Hegebeintum zo extreem hoog? Een ondernemer in de zaal reageert enthousiast: “Voor toeristen moeten we de informatie net zo laagdrempelig insteken. Die vragen zich in de eerste plaats af waarom die kerk zo hoog staat.”

Geert Schoemakers presenteert de resultaten van het project tot dusverre.

Geert Schoemakers presenteert de resultaten van het project tot dusverre.

Fraaie vondsten

Ook vondsten in het kustgebied zijn het vertellen en benutten meer dan waard. Zo werd in Hallum een koperschat gevonden en onlangs nog een fibula. Eerder werd ook in Wijnaldum een fraaie mantelspeld gevonden. Want hoewel de Romeinse geschiedschrijver Plinius ooit sprak over ‘een armzalig volk dat op heuvels woont, (…) als zeevaarders bij vloed en schipbreukelingen bij eb’, laten vondsten zien dat er een florerende handel bestond met Scandinavië, Baltische staten en Engelse koninkrijken. En dus dat het beeld van Plinius – op z’n zachts gezegd – niet volledig was.

Kijken over de grens

Wiersma vervolgt zijn verhaal aan de hand van zijn fietsvakantie door het Friese, Groningse en Duitse terpenland. Hij legt een mooie link met tegenwoordige bedrijvigheid: “Wat me opviel waren de vele campings aan de Duitse waddenkust. Ik overnachtte met een onvergetelijk uitzicht op het kwelderlandschap en de zee.” Minder fraai vond Wiersma de grote bungalowparken: “Je moet je afvragen of zulke recreatie in dit landschap past.”

Na de lezing van Wiersma laat Groninger projectleider Geert Schoemakers zien hoe de nieuwe kennis over het gebied, de basis vormt voor het versterken van dorpskarakteristieken en de beleving daarvan. De input van bewoners speelt daarbij een belangrijke rol vertelt hij. “Terpen worden weer zichtbaar gemaakt, nieuwe paden aangelegd, maar ook tentoonstellingen en activiteiten georganiseerd. Kern is dat het verhaal van het landschap beter beleefbaar wordt.”

“Gasten vertellen hoe mooi Groningen is”

Daarna neemt Gitta op den Akker van Museum Wierdenland het stokje over. Ze leidt het gesprek met de ondernemers. Op de vraag of het gebied en zijn verhalen interessant genoeg zijn voor toeristen, zijn de eerste reacties bevestigend. Een van de ondernemers geeft aan dat het als bewoner lastig is door de ogen van toeristen te kijken: “Onze gasten laten ons zien hoe mooi Groningen is”, vertelt hij, “daar ben je zelf niet meer bewust van.”

Uitnodiging toeristisch ondernemers.

Uitnodiging toeristisch ondernemers.

“De voortuin van Amsterdam”

Er wordt daarna enthousiast gebrainstormd. De meest uiteenlopende ideeën komen op tafel. “Hoe prachtig zou het zijn als er kunstwerken kwamen die aangeven hoe hoog de zeespiegel vroeger stond in dit gebied. Simpel, maar indrukwekkend”, aldus een onderneemster. Ook zuilen, beter aangegeven horecapunten, flitsende busreizen, landschapsgidsen (personen), een handzame brochure, de dijkbouw als extra verhaallaag en augmented reality worden geopperd. Rode draad: de verhalen beter zichtbaar en beleefbaar maken. In woord, beeld én in het landschap. “En waarom zouden we dit gebied niet internationaal presenteren als de voortuin van Amsterdam? Voor Amerikanen en Aziaten is de afstand vanaf de hoofdstad immers peanuts. Kijk hoe Giethoorn dat aanpakt!”, wordt eraan toegevoegd.

Veel potentieel

Ook Michel Aaldering van Marketing Groningen ziet volop mogelijkheden: “Als je kijkt naar de Waddeneilanden, -zee en -kust, is er wat toerisme betreft de meeste winst te behalen aan de kust. Het gebied leent zich uitstekend om lokale belevenissen te verbinden aan het grote gebiedsverhaal. Inclusief Duitsland en Denemarken. Neem de eeuwenlange strijd tegen het water, of de ‘verdronken dorpen’. We hebben het in Nederland vaak over de polders en deltawerken, maar de basis van die overwinning op het water is het terpen- en wierdengebied. En die is nog altijd zichtbaar.” Al is ook Aaldering van mening dat die zichtbaarheid beter kan. “Het gaat erom wat je ziet, maar ook wat je op dezelfde plek zou kunnen zien. Bijvoorbeeld in de terpentijd.”

Meedenken over de kansen voor ondernemers in Groningen of Friesland? Neem contact op met de projectleider van Landschapsbeheer in uw provincie.