Schapenwegen, stinsen en drooggelegde moerassen

In Firdgum en Wijnaldum deed Kenniscentrum Landschap (RuG) dit jaar landschapshistorisch onderzoek. Inmiddels ontwikkelt Landschapsbeheer Friesland er samen met inwoners plannen voor herstel- en inrichtingsmaatregelen.

Firdgum
Karakteristiek aan Firdgum is de smalle, langwerpige vorm van het dorpsgebied, waarbinnen de verschillende percelen zeer regelmatig zijn uitgerasterd. De smalle strook wordt precies in het midden doorklieft door een (schapen)weg die van Noord naar Zuid loopt. De weg en de percelen liggen haaks op een brede kwelderwal die vanwege de hogere ligging in het landschap het eerst geschikt werd gemaakt voor bewoning. Hiervoor wierp men verschillende terpen op.

Het plan van aanpak voor Firdgum is nagenoeg compleet en de voorbereidingen voor de uitvoering zijn in volle gang. Een van de maatregelen op korte termijn is de aanleg van een schelpenpad die achter de kerk langs loopt. Met dit pad wordt het mogelijk de verschillende dorpsterpen beter te beleven en kunnen bewoners en bezoekers straks een ommetje in een heel mooi stukje van het dorp. Verder is in Firdgum natuurlijk het vernieuwde zodenhuis te bewonderen. De lessen na de instorting van het eerste exemplaar zijn slim toegepast in de bouw van versie 2.0. De officiële opening vond plaats op 6 november.

Wijnaldum
In Wijnaldum is de hogere ligging van de kwelderwal, met daarop de imposante terpenreeks, nog duidelijk in het landschap waarneembaar. Een voormalige slenk direct ten noorden van de terpenreeks benadrukt de hoogteverschillen. Deze moerassige laagte was lange tijd een nachtmerrie voor boeren, maar leverde ook inkomsten op voor een adellijke familie uit de buurt. De familie had er eeuwenlang het zwanen- en visrecht. In de 17de eeuw werd het ‘Riedmeer’ ingepolderd, ten gunste van de boeren.

De ideeën uit het dorp zijn inmiddels samengevat in een plan van aanpak. Nu is het tijd de ideeën om te zetten in concrete uitvoeringsplannen. Voor enkele onderdelen wordt al samengewerkt met de gemeente Harlingen. Het terugdringen van lichtvervuiling is hier één van. Duisternis is namelijk een kernkwaliteit van deze open omgeving, maar staat door oprukkende industrialisatie onder druk. Met enkele eenvoudige ingrepen is de lichtvervuiling fors teruggedrongen.

Hallum
Voor Hallum zijn de voorbereidingen in volle gang. Begin 2016 vindt de startavond plaats.